Huyện Bắc Hà vốn nổi tiếng là vùng trồng mận tam hoa nổi tiếng của tỉnh Lào Cai. Mùa hạ về mận chín đỏ nương đồi  như mời gọi du khách và giờ đây, Bắc Hà có thêm đặc sản trứ danh nữa là chè hữu cơ khai thác từ rừng chè cổ thụ, nhiều cây chè hàng trăm tuổi được các gia đình trao truyền từ đời này qua đời khác. Hiện có khoảng 40-50ha chè cổ thụ phân tán rải rác ở nhiều xã, nhưng tập trung nhất ở 3 xã Hoàng Thu Phố, Bản Liền, Tả Củ Tỷ, tuổi chè từ 100-200 năm. Trong đó nổi bật là những cây chè tuyết Shan cổ thụ, vỏ xù xì, đường kính lớn, rêu phong, chất lượng cao  của xã vùng cao Hoàng Thu Phố nằm cách trung tâm huyện Bắc Hà độ 8km.

Nằm ở độ cao trên 1.800m so với mực nước biển, khí hậu của Hoàng Thu Phố gần giống với Sa Pa, thời tiết quanh năm mát mẻ, những ngày mưa lạnh, sương mù dày đặc chẳng rõ mặt người. Cũng bởi vì chất đất, khí hậu phù hợp mà chè Shan tuyết ở đây rất ngon, khi pha nước có màu xanh, đậm, thơm và có vị ngọt.

Người dân ở Hoàng Thu Phố không rõ cây chè Shan tuyết có từ bao giờ, họ chỉ biết từ khi còn nhỏ đã được nghe già làng kể lại “sự tích” về cây chè Shan. Trong đó có chuyện người dân nơi đây lấy được hạt giống chè Shan do những chú khỉ rừng để lại, về sau, họ phát hiện ra búp chè non là phương thuốc quý, xua tan mệt mỏi sau những giờ lao động vất vả.

Hiện Hoàng Thu Phố còn giữ được gần 10 ha chè Shan tuyết cổ thụ, phân bố rải rác ở các thôn: Sỉn Chồ 1, Sỉn Chồ 2, Hóa Séo Chải, Bản Pấy 1, Hoàng Hạ 1, Hoàng Hạ 2. Trong đó, thôn Sỉn Chồ 1 và Sỉn Chồ 2 tập trung nhiều cây chè cổ thụ nhất. Nhìn từ xa, đồi chè với những gốc to hơn vòng tay người ôm trông giống như rừng gỗ lớn, búp lá xanh mơn mởn. Mỗi người Mông ở Hoàng Thu Phố luôn tự hào về những rừng chè Shan tuyết cổ thụ, bởi họ có thêm thức uống có lợi cho sức khỏe, thậm chí có thêm thu nhập từ sản phẩm búp chè và còn là tiềm năng để phát triển du lịch sinh thái. Vài năm trở lại đây, rừng chè Shan tuyết cổ thụ đã trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn của nhiều du khách trong và ngoài nước trong hành trình khám phá “Cao nguyên trắng”.

Chè Shan tuyết là loại chè quý, không chỉ bởi lợi ích đối với sức khỏe, mà còn bởi sản lượng thu hoạch mỗi năm không nhiều. Đặc biệt, muốn hái búp từ những cây chè cổ thụ, người dân phải bắc thang lên để hái. Những năm trước, đồng bào Mông nơi đây không mặn mà với cây chè cổ thụ, nhiều gốc chè đã bị đốn hạ để lấy đất làm nương, trồng cây nông nghiệp. Sau này, nhận thấy cây chè Shan tuyết không chỉ có giá trị kinh tế cao, mà còn có giá trị về văn hóa, du lịch, chính quyền xã Hoàng Thu Phố đã có nhiều biện pháp để bảo tồn chè cổ thụ. Cùng với việc cải tạo những gốc chè cổ thụ, chính quyền xã còn hỗ trợ, vận động bà con mở rộng nhân giống trồng chè Shan tuyết, tạo nguồn thu ổn định, cải thiện đời sống.

Khi đến đây, du khách không chỉ được thỏa thích chiêm ngưỡng những rừng chè cổ thụ, mà còn tận mắt chứng kiến hình ảnh người dân vùng cao mang gùi sau lưng, vắt vẻo trên những thân cây cao để hái những búp chè “siêu sạch”, sau đó được thưởng thức những chén chè đậm đà hương vị của núi rừng. Dừng chân bên rừng chè ta sẽ cảm nhận được bầu không khí trong lành, mát mẻ, gần gũi với thiên nhiên dân dã, thi vị. 

Đến với vùng cao Hoàng Thu Phố mùa hạ, du khách còn được ngắm phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, nên thơ với những vườn, đồi lê sai trĩu cành, nương rau bắp cải trái tim trồng trái vụ, hay những nương  ngô, lúa xanh mướt, nhiều thác nước đổ từ trên đỉnh đồi, núi xuống tạo nên những bãi tắm, điểm tham quan lý tưởng; chiêm ngưỡng  những thửa ruộng bậc thang uốn lượn mềm mại quanh sườn đồi, núi.  May mắn, bạn sẽ  bắt gặp cảnh những làn mây mỏng manh bay lững lờ bên sườn núi  hay những hôm trời nhiều mây đẹp,tạo ra phong cảnh trữ tình và thơ mộng và đã 3 năm nay Hoàng Thu Phố đã trở thành điểm săn mấy yêu thích nổi tiếng của huyện Bắc Hà.

 Với phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, nên thơ, nổi bật với những đồi chè Shan tuyết cổ thụ, rẻo cao Hoàng Thu Phố đã được Bắc Hà lựa chọn là 1 trong số điểm đến chính trải nghiệm chè tuyết shan cổ thụ trong festival cao nguyên trắng Bắc Hà mùa hè năm 2022, diễn ra từ 04- 12/6/2022. Đến thời điểm này công tác chuẩn bị cơ bản hoàn tất sẵn sàng đón khách đến trải nghiệm, có thêm ấn tượng sâu đậm về đất và người vùng cao Hoàng Thu Phố./.

Bài, ảnh; Tráng Xuân Cường

Trung tâm văn hóa- thể thao và truyền thông huyện Bắc Hà, Lào cai