Sáng Chủ nhật hàng tuần, từng đoàn người lại kéo nhau về thị trấn Bắc Hà họp chợ. Đi chợ phiên đã trở thành một nét văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Chợ văn hóa Bắc Hà nằm ngay trung tâm thị trấn. Đây vốn là nơi trao đổi, mua bán của đồng bảo các dân tộc trên địa bàn huyện và các xã thuộc huyện bạn. Hiện nay, nhiều du khách biết đến và chọn là điểm hẹn không thể bỏ qua khi đến với Lào Cai.

Toàn cảnh chợ Văn hóa Bắc Hà

Chợ phiên Bắc Hà là phiên chợ nổi tiếng của Bắc Hà, được đánh giá là chợ đẹp nhất khu vực đông nam á. Phiên chợ được diễn ra từ sáng sớm đến khoảng 2-3h chiều cùng ngày. Cứ đến ngày diễn ra phiên chợ, mọi người khắp nơi quanh vùng lại về đây mang theo hàng trăm mặt hàng đa dạng để trao đổi và tăng thêm thu nhập cho gia đình. Trước đây, chợ được họp trên một quả đồi thoai thoải, nhưng nay đã được xây dựng lại, trên nền xi măng, còn được chia thành các sạp riêng biệt, và phân chia theo từng khu vực hàng hóa.

Các mon ăn mang đậm bản sắc vùng Tây Bắc

Khu ẩm thực của chợ Bắc Hà chính là nơi hội tụ những tinh hoa trong văn hóa ẩm thực của đồng bào nơi đây. Các món ăn ghi điểm nhiều nhất với thực khách là thắng cố, canh thịt dê, thịt lợn đen địa phương. Trong đó, thắng cố là món được nhiều người quan tâm nhất. Thắng cố được nấu từ nhiều loại thịt khác nhau, nhưng ngon nhất là thịt ngựa. Thịt được ướp với gia vị truyền thống, như thảo quả, lá thắng cố, muối hạt… rồi đem xào nấu trên chiếc chảo lớn. Thịt được ninh trong nhiều giờ đến khi chín nhừ, hòa quyện với các gia vị, tạo nên hương thơm ngào ngạt, hấp dẫn. Một bát thắng cố nên đi kèm bên những bát rượu ngô thơm nồng của người Mông mới tạo ra hương vị núi rừng đích thực.

Nhiều du khách lựa chọn các sản phẩm làm quà lưu niệm

Khu trưng bày giới thiệu các sản phẩm dệt thổ cẩm là nơi du khách tha hồ lựa chọn cho mình những món đồ độc đáo và thiết thực để làm quà tặng người thân sau một chuyến đi xa. Đến đây bạn có thể chọn mua vài bộ váy áo, khăn, túi,… nhỏ xinh, màu sắc rực rỡ treo trong các gian hàng hay chọn vài phụ kiện như: vòng, nhẫn, kiềng, … có họa tiết mang đậm phong cách núi rừng Tây Bắc.

Nhộn nhịp khu chợ nông sản

Tiếp đó, là khu nông sản ở chợ phiên Bắc Hà cũng rất hấp dẫn với nhiều sắc màu của ớt đỏ tươi, rau xanh mướt, sáp ong vàng như nghệ,... Đến đây du khách có thể khám phá thêm nhiều món hàng lạ, thích mắt mà có thể trước đây chưa bao giờ được thấy. Đến với chợ phiên Bắc Hà, du khách còn được tham gia chợ trâu vô cùng độc đáo. Mỗi phiên chợ có hàng trăm con trâu của đồng bào các dân tộc Mông, Nùng đến từ các huyện Si Ma Cai, Bắc Hà, Mường Khường và cả Sín Mần, tỉnh Hà Giang. Hàng trăm con trâu có mặt tại đây phải di chuyển một quãng đường khá dài từ bản, những vùng núi cao xuống, có chủ trâu phải dắt từ 2 – 3 giờ sáng mới kịp có mặt tại phiên chợ. Ngoài phục vụ sản xuất thì trâu còn trở thành hàng hóa cung cấp thực phẩm có giá trị kinh tế cao. Bởi vậy, tuỳ trọng lượng và sức khoẻ, mỗi con trâu sẽ có giá từ vài chục đến cả trăm triệu đồng. Càng về trưa, chợ trâu càng trở nên đông đúc hơn. Thế nhưng không phải ai cũng đến chợ để mua, bán trâu. Với người vùng cao, chợ trâu còn là điểm đến để họ gặp gỡ, giao lưu, trò chuyện. Tất cả đã tạo nên một bức tranh đa sắc màu của phiên chợ trâu vùng cao này. Chợ trâu thường kéo dài đến tận quá trưa. Khi cánh lái buôn đã gom đủ số trâu và lùa lên ô tô thì người dân cũng tranh thủ mua sắm những thứ cần thiết rồi đưa đàn trâu về bản. Ngoài ra, ở đây còn có một khu chợ chó Bắc Hà với các giống chó quý vùng cao, được giới yêu thú cưng săn đón.

Một góc chợ trâu Bắc Hà

Bắc Hà, ngoài những cảnh sắc thiên nhiên ban tặng như các dãy núi hùng vĩ, sông suối và hang động thì ẩm thực chợ phiên Bắc Hà sẽ làm say lòng bất cứ du khách nào, các món ăn ở chợ phiên Bắc Hà mang đậm bản sắc của dân tộc Tây Bắc mà bạn sẽ không thể tìm được ở đâu khác. Đặc sản chợ Bắc Hà, nổi tiếng không kém đó là các món phở chua, phở trộn, phở chan truyền thống được làm từ gạo đỏ, loại gạo đặc biệt của địa phương. Sợi phở được chế biến thủ công tùy vào độ khéo léo của người làm, nên mỗi hàng sợi phở có thể có hương vị đậm đà khác nhau. Ngoài ra còn có các món rau ăn kèm để món ăn thêm phần ngon miệng. Đặc biệt, trong hàng phở luôn có một khay đựng các món từ nội tạng lợn và gà để tăng thêm lựa chọn cho du khách đến thưởng thức món ăn. Để thuận tiện cho người dân thưởng thức tại nhà, các gian hàng cũng ship cho khách hàng quanh khu vực thị trấn.

Người dân trao đổi sản phẩm nông sản địa phương

Hai món ăn nổi tiếng không kém ở chợ Bắc Hà là mèn mén và xôi bảy màu. Mèn mén là món ăn làm từ những hạt ngô tẻ ngon nhất được chọn lựa. Ngô sau khi thu hoạch được tách hạt rồi dùng cối đá xay nhỏ. Sau đó trộn với một lượng nước nhất định rồi đánh tơi, đun trên chảo tới khi chín. Món mèn mén vàng ruộm, tơi khi dùng tay bóp nhẹ, ăn bùi bùi và thơm mùi ngô. Mèn mén ăn kèm với đậu phụ và nước dưa chua sẽ rất ngon và hài hòa hương vị. Xôi bảy màu có lẽ mà món ăn phổ biến với bất kỳ ai từng đi du lịch Tây Bắc. Xôi bảy màu trước đây chỉ xuất hiện trong ngày Tết vùng cao, nhưng sau này lại là món ăn được yêu thích tại nhiều phiên chợ và cả những quán ăn, nhà hàng mở tại các điểm du lịch vùng núi phía Bắc. Bất kì ai đến chợ phiên Bắc Hà đều dễ dàng trò chuyện và được người dân chia sẻ về cuộc sống thường nhật hay văn hóa nơi vùng cao này. Ai đến đây cũng sẽ cảm nhận rằng con người ở đây thật dễ gần và niềm nở, sống chân chất và mộc mạc.

Người thì đi chơi, tìm bạn, người thì chủ ý mua cho mình những món đồ cần thiết, người thì buôn bán, hay nhiều người đi mấy chục, thậm chí hàng trăm cây số đến đây chỉ để thưởng thức vài món ăn truyền thống của đồng bào dân tộc nơi đây. Chợ phiên Bắc Hà tuy chỉ họp duy nhất 1 ngày trong tuần nhưng lại là điểm hút khách du lịch cho huyện vùng cao Bắc Hà với những nét độc đáo, hấp dẫp trong văn hóa, sản vật và cả những món ngon đặc sắc nhất định phải nếm khi tham quan, khám phá tại Bắc Hà./.

Lê Hiếu

Trung tâm Văn hóa, TT – TT Bắc Hà