1/ Giới thiệu tổng quan về Thị trấn Bắc Hà

Thị trấn Bắc Hà là trung tâm kinh tế chính trị của huyện Bắc Hà. Đây là nơi tập trung trụ sở làm việc của các cơ quan, đơn vị trong huyện, cũng là nơi tổ chức và diễn ra các hoạt động chính trị, văn hóa, xã hội của địa phương. Tên gọi Bắc Hà xuất phát từ cụm từ “Pạc ha”, tiếng dân tộc Tày có nghĩa là “trăm bó gianh”, sau này đọc thành Bắc Hà. Thị trấn Bắc Hà có diện tích tự nhiên 148 ha, nằm trong thung lũng lòng chảo, đất đai màu mỡ, có độ cao trung bình 1.067,5m so với mặt nước biển.

Về vị trí địa lý: Vĩ độ từ 22⁰31’13” đến 22⁰33’26” vĩ độ Bắc; Kinh độ từ 104⁰16’37”đến 104⁰18’25” kinh độ Đông. Phía Đông, phía Bắc và phía Nam giáp với xã Tà Chải; Phía Tây giáp xã Na Hối. Thị trấn Bắc Hà có khí hậu ôn đới, mát mẻ vào mùa hè; lạnh, có sương muối vào mùa đông. Nhiệt độ trung bình năm là: 18⁰C - 19⁰C.

Về Dân số - Dân tộc: Thị trấn Bắc Hà có 1.367 hộ với 4.838 khẩu, có 11 dân tộc cư trú ở 19 tổ dân phố (tổ dân phố Bắc Hà 1,2,3,4,5,6; tổ dân phố Nậm Sắt 1,2,3,4,5; tổ dân phố Na Quang 1,2,3,4, tổ dân phố Na Cồ 1,2; tổ dân phố Nậm Cáy 1,2). Dân tộc kinh chiếm 76%; dân tộc Tày chiếm 10,4%; Dân tộc Nùng chiếm 5,95%; dân tộc Mông chiếm 3,4%. Mật độ dân số là 2.946 người / km².

2/ Tiềm năng, thế mạnh của Thị trần Bắc Hà

Với vị trí là trung tâm của huyện nên thị trấn Bắc Hà phát triển mạnh về du lịch và kinh doanh dịch vụ như: nhà nghỉ, khách sạn, ăn uống, trạm khắc bạc truyền thống, rèn đúc...Là nơi hội tụ nhiều bản sắc văn hóa dân tộc như: Chợ văn hóa Bắc Hà, Dinh thự Hoàng A Tưởng, đền thờ Gia Quốc Công - Vũ Văn Mật, Công viên Hồ Na Cồ....

Chợ văn hóa Bắc Hà là một chợ phiên tại trung tâm huyện Bắc Hà, chợ nổi tiếng vì còn giữ được vẻ nguyên sơ và mang đậm nét đặc trưng của đồng bào các dân tộc vùng cao. Chợ văn hóa Bắc Hà họp mỗi tuần một phiên vào ngày Chủ nhật. Chợ Bắc Hà được chia ra những khu chợ nhỏ mang tính đặc trưng trao đổi như: chợ thổ cẩm, chợ ẩm thực, chợ ngựa, chợ gia cầm, chợ thực phẩm, chợ chim, chợ rèn đúc. Mỗi khu chợ đều phong phú đa dạng và mang đậm bản sắc dân tộc địa phương. Chợ Bắc Hà là một trong những nơi còn giữ được bản sắc văn hóa, nét riêng độc đáo của các phiên chợ vùng cao. Đặc biệt Chợ Bắc Hà có Chảo thắng cố được sách kỷ lục GUINESS công nhận là chiếc chảo thắng cố lớn nhất Việt Nam.

Nằm ngay trung tâm huyện Dinh thự Hoàng A Tưởng được xây dựng từ năm 1914 và hoàn thành năm 1921, chủ nhân của nó là hai cha con Hoàng Yến Chao, Hoàng A Tưởng người Tày nhưng cai trị một vùng có tới 70% là dân tộc Mông nên vẫn được gọi là “vua”.

Tổng diện tích toàn khu nhà lên tới 4000m2, được xây dựng theo lối kiến trúc Á - Âu với bố cục hình chữ nhật liên hoàn khép kín. Trải qua hơn 90 năm tồn tại cùng thời gian, phủ bao lớp rêu phong cổ kính vẫn đứng uy nghi nổi trội giữa một nơi dân cư đông đúc, phố xá tấp nập. Dinh thự này đang được gìn giữ, bảo quản và tôn tạo để khách tham quan có thể tìm hiểu về lịch sử xã hội vùng dân tộc miền núi một thời đã qua. Được công nhận di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia (ngày 11/6/1999).                                                       

Đền thờ Gia Quốc Công - Vũ Văn Mật được xây dựng từ cuối thế kỷ 19, là nơi thờ phụng Gia quốc công Vũ Văn Mật, người đã có công trấn thủ vùng Tây Bắc thời Lê - Mạc. Ngày 29/10/2003, đền Bắc Hà được nhà nước xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia. Hàng năm, vào ngày 9,10 tháng 2 âm lịch là ngày lễ hội đền và ngày 7/7 âm lịch là ngày Húy kỵ Gia Quốc Công Vũ Văn Mật được tổ chức quy mô với nhiều hoạt động phong phú. Đền thờ Gia Quốc Công Vũ Văn Mật là điểm du lịch tâm linh, đồng thời cũng là nơi để nhân dân trong vùng và khách du lịch thập phương đến tham quan, tỏ lòng biết ơn người có công với dân với nước.

Thị trân Bắc Hà là nơi tổ chức Giải đua ngựa truyền thống hằng năm của huyện (tại Sân vận động trung tâm huyện)...

Lễ hội Đua ngựa thường được tổ chức vào tháng 6 hằng năm, đây là dịp để các chú ngựa vùng cao thể hiện tài năng của mình. Mỗi cuộc đua đều ghi danh một tên tuổi.

Với tiềm năng thiên nhiên ưu đãi, khí hậu mát mẻ quanh năm, Thị trấn Bắc Hà là điểm du lịch khá hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước.