1. Giới thiệu tổng quan về xã Nậm Đét 

Trước đây xã có tên gọi là vùng Nám Đẹt. Theo tiếng địa phương, Nám Đẹt có nghĩa là “Vùng khí hậu nóng”, sau này gọi lái đi thành Nậm Đét.

Nậm Đét là một xã nằm ở phía Nam của huyện Bắc Hà, cách trung tâm huyện gần 30 km; phía Bắc giáp xã Na Hối, Thải Giàng Phố; phía Nam giáp Nậm Lúc; phía Đông giáp xã Nậm Khánh; còn phía Tây giáp Nậm Mòn và Bảo Nhai.

Nậm Đét có vĩ độ từ 22⁰23’16” đến 22⁰29’40” vĩ độ Bắc; kinh độ từ 104⁰16’18”đến 104⁰20’54” kinh độ Đông. Tổng diện tích tự nhiên toàn xã là 4.270 ha.

            Toàn xã gồm 520 hộ, 2.619 khẩu với 4 dân tộc (Dao, Phù Lá, Mông, Kinh) chung sống đoàn kết tại 8 thôn bản (Tống Thượng, Tống Hạ, Cốc Đào, Bản Lùng, Bản Lắp, Nậm Cài, Nậm Đét, Nậm Bó)), dân tộc Dao chiếm hơn 80% dân số.

2. Tiềm năng, thế mạnh của xã Nậm Đét

Nậm Đét là vùng phát triển kinh tế trọng điểm của huyện, tỉnh về cây quế. Đến nay diện tích đất trồng quế của toàn xã đã lên tới hơn 1.000 ha, tập trung hầu hết tại các thôn bản. Có những hộ gia đình thu nhập hàng năm từ cây quế hàng trăm triệu đồng. Cây quế đã giúp nhân dân các dân tộc xã Nậm Đét tăng thu nhập, xóa đói, giảm nghèo...

Các dân tộc trong xã đều mang những nét đặc trưng riêng về bản sắc văn hóa, đời sống cũng như tập quán nên đã tạo cho Nậm Đét một diện mạo văn hóa hết sức phong phú, giản dị, hòa nhập với thiên nhiên.

Lễ hội Nhảy lửa là một hoạt động tâm linh của người Dao đỏ, được duy trì và tổ chức vào những ngày đầu xuân để cầu phúc, cầu may đầu năm, cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, xua đi những điều không may và đón nhận sự ấm áp, an lành.

Vào những tháng cuối năm, một trong những Lễ có tính chất quan trọng trong đời sống của đồng bào dân tộc Dao xã Nậm Đét là Lễ cấp sắc cho con trai để tổ tiên công nhận một con người trưởng thành.

Trong các dịp lễ tết, mâm cỗ của người Dao đỏ không thể thiếu được đĩa xôi ngũ sắc, còn món ăn truyền thống của người Mông là thịt hun khói, bánh dày.

Tại xã hiện lưu giữ 3 bộ Tranh Tam Thanh phục vụ cho việc ma chay, cúng dòng họ, cưới hỏi, cấp sắc của người Dao đỏ và việc nghiên cứu lịch sử.

Nậm Đét là một điểm đến tham quan, du lịch văn hóa độc đáo đang chờ đón sự khám phá của du khách trong và ngoài nước./.