Tranh thủ những ngày thời tiết thuận lợi trung tuần và cuối tháng 12 này, bà con nông dân người Mông các xã khu vực thượng huyện Bắc Hà bắt đầu thu hoạch cây dược liệu cát cánh.
Trong đó, vụ đông xuân 2021- 2022, huyện Bắc Hà trồng 62 ha, trong đó theo kế hoạch 42ha, gồm; xã Tả Van Chư 30ha, Lùng Phình 3ha, Bản Phố 2ha, Tả Củ Tỷ 3ha, Hoàng Thu Phố 3ha và xã Lùng Cải 1ha; nhân dân tự trồng theo hợp đồng với Công ty CP VietRAP đầu tư thương mại 20ha tại xã Tả Van Chư.
Sau 1 năm gieo trồng, cây đã đến khung thời vụ thu hoạch. Tại thủ phủ trồng cây dược liệu cát cánh theo tiêu chuẩn tổ chức Y tế thế giới, ông Giàng Seo Sáng, phó chủ tịch Ủy ban nhan dân xã Tả Văn Chư, huyện Bắc Hà cho biết: "Với diện tích 50 ha, trong đó có 30ha theo kế hoạch và 20 ha nhân dân tự trồng theo hợp đồng với Công ty CP VietRAP đầu tư thương mại 20ha, đến nay đã có 1 số hộ thu hoạch xong và bán cho Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện đứng ra thu mua cho dân, giá bán trung bình 20 ngàn đồng/kg, cao ổn định so với 4 vụ trước. Đây thực sự là nguồn thu lớn, cải thiện, nâng cao đời sống đồng bào Mông địa phương ".
Bà con nông dân thôn Lả Gì Thàng, xã Tả Văn Chư bắt đầu thu hoạch cây dược liệu cát cánh
Ở khu vực vùng cao Tả Van Chư, đặc biệt thôn Lả Gì Thàng, những cách đồng hoa cát cánh cũng đang mang lại bạc tỷ mỗi năm. Tham gia dự án trồng cây dược liệu cát cánh, Bà con người Mông được trung tâm dịch vụ tổng hợp nông nghiệp huyện ký cam kết hỗ trợ gieo trồng và bao tiêu 100% sản phẩm; nông dân đã được tư vấn, hướng dẫn kỹ thuật để mở rộng diện tích trồng cây dược liệu theo hướng an toàn của Tổ chức Y tế thế giới, khi thu hoạch Trung tâm đến tận cánh đồng thu mua trực tiếp, tạo niềm tin cho bà con gắn bó".
Chính vì vậy, thay cho việc phải đi làm thuê thì nay, những hộ người dân tộc Mông ở đây lại dành thời gian cho những thửa ruộng canh tác dược liệu. Có cây giống để trồng, biết cách chăm sóc theo tiêu chuẩn an toàn và có đầu ra ổn định, giúp nhiều hộ dân thoát nghèo bền vững.
Gia đình anh Giàng Seo Tráng, 34 tuổi, ở thôn Lả Gì Thàng là hộ đã tham gia mô hình trồng cây cát cánh lấy giống của huyện từ vụ đông xuân 2017- 2018. Niên vụ 2020- 2021, gia trồng hơn 1 ha cây cát cánh, thu 135 triệu đồng, niên vụ 2021- 2022, gia đình trồng nhiều nhất xã với diện tích 1,2 ha. Anh Sáng cho biết; "Bắt đầu từ tháng 12, cán bộ huyện, xã xuống hướng dẫn thu hoạch, cán bộ trung tâm dịch vụ tổng hợp nông nghiệp huyện đến tận nhà cân mua với giá cao ổn định như trước với mức 20 ngàn đồng/kg củ tươi. Cây cát cánh sinh trưởng và phát triển tốt tại địa phương, năm nay vẫn ổn định song củ bé hơn năm trước đôi chút nên sản lượng có giảm đôi chút song giá cả cao, ổn định, gia đình hi vọng thu hoạch bán trên 100 triệu đồng. Trồng cây cát cánh hơn hẳn các loại cây khác, gấp 3-4 lần trồng cây ngô, lúa...".
Với những cố gắng, nỗ lực trong thực hiện phát triển sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, đặc biệt là phát triển vùng cây dược liệu cát cánh theo tiêu chuẩn Quốc tế đầu tiên trên đất Việt, diện mạo nông thôn mới ở vùng cao Tả Văn Chư từng bước khởi sắc, đời sống của đồng bào dân tộc Mông từng bước được cải thiện, nâng cao, góp phần giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới vùng cao Tả Văn Chư ngày một đổi mới, ấm no.
Ông Nguyễn Xuân Giang, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện cho biết,vụ thu hoạch này, cây dược liệu cát cánh sinh trưởng và phát triển tốt, thích hợp với điều kiện khí hậu, đất đai, thổ nhưỡng khu vực thượng huyện. Để bảo đảm đầu ra cho bà con nông dân và thị trường tiêu thụ ổn định, trong năm 2022, huyện Bắc Hà tiếp tục duy trì và ký kết thêm hợp đồng và biên bản ghi nhớ với các doanh nghiệp.
Theo đó Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện ký kết hợp tác mới với Viện nghiên cứu và ứng dụng y dược học Cổ truyền. Mỗi năm dự kiến mua dược liệu từ 20 tấn sản phẩm khô trở lên. Công ty cổ phần dược Khải Hà ký hợp đồng nguyên tắc với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp sản xuất với diện tích 69.000m2 , sản lượng 52.500 kg các loại dược liệu (Đương quy Nam 10.000kg, Cát cánh Nam 10.000kg, lá Actiso 7.000 kg, hoa Actiso 1.500kg, Hoài sơn 14.000 kg, Bạch chỉ 10.000 kg). Công ty Cổ phần ANVY: Ký hợp đồng nguyên tắc với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp mỗi năm bao tiêu 5 - 6 tấn Cát cánh khô...
Dự kiến vụ thu hoạch cây dược liệu cát cánh trên địa bàn huyện Bắc Hà kết thúc vào đầu tháng 1 dương lịch 2023. Được biết, cây Cát cánh có giá trị kinh tế cao, rễ tươi có gia trung bình 20 ngàn đồng/kg, rễ cây phơi khô có giá bán lên tới 250 – 300.000 đồng/kg. Rễ Cát cánh là thảo dược quý trong y học, dùng để chữa các bệnh như phế ung, viêm họng, ho suyễn, thải độc…
Ngoài ra, hoa Cát cánh có hình chuông màu lam tím hoặc màu trắng, vào thời điểm ra hoa đã đem lại lợi ích kép thu hút khách du lịch đến với rẻo cao Tả Văn Chư, Bắc Hà, tạo thêm công ăn việc làm, thu nhập cho bà con nông dân. Cây Cát cánh trồng ở vùng thấp một năm có thể cho thu hoạch, còn vùng cao là hai năm.