* Hấp dẫn ngay từ vòng loại .

Sau cơn mưa rào đêm ngày 6/6, không khí buổi sớm trên cao nguyên Bắc Hà rất trong lành. Khoảng 6 giờ sáng, đường phố Bắc Hà đã nhộn nhịp người và xe đi lại. Rất đông du khách bốn phương có mặt tại thị trấn Bắc Hà trước ngày khai hội, nóng lòng chờ đợi giây phút ngựa đua tung vó. Ngay từ sáng sớm, bà con người Mông, người Tày, người Nùng…từ các bản làng huyện Bắc Hà, Si Ma Cai, thậm chí từ huyện Sín Mần (tỉnh Hà Giang) cũng xúng xính trong những bộ trang phục đẹp nhất của dân tộc mình, náo nức rủ nhau về thị trấn Bắc Hà dự ngày hội vui trên cao nguyên. Theo thông tin từ Ban tổ chức, tham gia giải đua ngựa năm nay có 91 nài ngựa đến từ các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Bắc Hà, huyện Simacai và huyện Xín Mần tỉnh Hà Giang, tăng 16 nài ngựa so với mùa giải năm 2013. Tại khu vực bãi tập trung, các kỵ mã tham gia giải đua ngựa đã có mặt từ rất sớm, làm các thủ tục cần thiết, sẵn sàng bước vào cuộc “đua tốc độ” quyết liệt. Các nài ngựa cũng tranh thủ trò chuyện, chỉnh trang lại mũ, áo, giầy, không giấu được sự hồi hộp. Nhiều nài ngựa đến từ các huyện xa như Simacai, huyện Xí Mần tỉnh Hà Giang đã được Ban tổ chức bố trí khu vực chăm sóc, tập luyện chu đáo. Tại vòng loại, có thể dễ dàng nhận thấy những gương mặt quen thuộc của các kỵ mã đã nhiều năm tham dự giải và đạt thành tích cao như: Vàng Văn Huỳnh, Vàng Văn Thức, Vàng Văn Cương (xã Na Hối), Sùng Seo Dùng (xã Tả Van Chư),…Bên cạnh đó, còn có nhiều gương mặt mới, với quyết tâm cao, hứa hẹn đem lại sự kịch tính cho giải đua.

Đúng 08h30’, vòng loại giải đua ngựa Bắc Hà mở rộng năm 2014 đã chính thức được khai cuộc với nội dung tranh giải cá nhân và đồng đội. Ở  vòng đấu loại, Ban tổ chức sẽ tổ chức 16 vòng đua và chọn 2 nài ngựa có thành tích xuất sắc ở mỗi vòng để vào đua vòng bán kết và chung kết. Theo điều lệ giải năm nay ở vòng đấu loại các nài ngựa sẽ thi đấu với cự ly 1.900m, vòng bán kết và chung kết là 1.500m nhằm đảm bảo sức khỏe cho các nài ngựa tham gia thi đấu. Cũng như mùa giải năm 2013 các vận động viên đều được trang bị trang phục đồng nhất gồm mũ bảo hiểm, giầy ba ta trắng, áo phông có số; Hạ tầng sân bãi được đầu tư đáp ứng được khoảng 20.000 khán giả, trong đó gần 10.000 chỗ ngồi ở 2 khán đài A,B. Theo quan sát của chúng tôi, mặc dù là vòng đấu loại nhưng kịch tính của giải đấu đã thể hiện ngay ở những vòng đua đầu tiên, nhiều nài ngựa đã có sự luyện tập và chuẩn bị chu đáo, do vậy đã tạo nên những thành tích cao tại giải đấu này. Tuy nhiên, bên cạnh những nài ngựa có sự chuẩn bị chu đáo và có thành tích cao, nhưng do là một giải đấu không mang tính chất chuyên nghiệp. Trong khi đó những nài ngựa tham gia thi đấu là những chàng trai nông thôn vùng cao, chất phác. Thường ngày những nài ngựa này vẫn chăm chỉ lên nương, lên đồi làm nương, làm rẫy và những Kỵ mã hôm nay, ngày thường vẫn là những chú ngựa thồ, chăm chỉ cùng các gia đình đồng bào dân tộc vùng cao chủ tăng gia sản xuất. Vì lẽ đó, khi đến chốn đông người, đặc biệt là trong khi thi đấu đã có nhiều tình huống làm khán giả không khỏi giật mình khi có những kị mã bất kham chạy quá đà lao ra khỏi sân phi thẳng về phía rào chắn, hay thót tim khi có kỵ mã nào không may bị ngã ngựa trên đường đua, hoặc cười ồ lên cổ vũ mỗi khi có chú ngựa nào đó vừa được dắt vào sân chưa có hiệu lệnh xuất phát đã băng băng chạy, bỏ ông chủ đứng một mình trên sân, rồi có những chú ngựa đang chạy trên đường đua, bỗng phi thẳng vào giữa sân,  hay đến đích vẫn không dừng lại mà “ biểu diễn” thêm vài vòng phục vụ khán giả. Mặc dù không chuyên nghiệp là vậy, nhưng với tinh thần của môn thể thao mang tính thượng võ, các nài ngựa đến với giải đua đều mong muốn được giao lưu, học hỏi, đặc biệt là giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào vùng cao.

Trong các lượt thi đấu ở vòng loại, những vận động viên có “ tên tuổi” vẫn khẳng định được kinh nghiệm và bản lĩnh của mình. Vận động viên Sùng Seo Say ( xã Na Hối) giành chiến thắng ngoạn mục khi bứt phá thành công ở lượt đua thứ 2. Vận động viên Vàng Văn Thức được nhiều người nhớ đến vì ngựa của anh vẫn giữ được phong độ như mọi năm, về đích đầu tiên với những bước xoải chân dài, đều đặn và uyển chuyển trong lượt đua thứ 3. Có những vận động viên chưa năm nào đoạt giải, nhưng vẫn không nản chí mà thi đấu hết mình…

Kịch tính và hấp dẫn nhất phải kể tới là lượt đua thứ 14 với sự tham gia của 5 vận động viên và không vận động viên nào bỏ cuộc. Trong đó, có 3 vận động viên xã Na Hối là Vàng Văn Huỳnh, Vàng Văn Cường, Sùng Cồ Hính. Tuy trước giải đua, Huỳnh có nói ngựa của anh mới bị đau chân, nhưng khi “ra trận” người ta mới thấy ngựa của anh năm nay vẫn là ứng cử viên sáng giá cho chức quán quân. Cổ vũ cho ngựa đua của Huỳnh, sân vận động Bắc Hà như “ bốc lửa”. Không phụ sự cổ vũ của khán giả, Vàng Văn Huỳnh lướt trên đường đua, vượt lên ngựa của vận động viên Vàng Văn Páo ( huyện Si Ma Cai) sau đó luôn dẫn đầu và đến vòng 3 bỏ xa các đối thủ tới gần 2 vòng, giành chiến thắng đầy thuyết phục.

Đây là năm thứ 8 liên tiếp, huyện Bắc Hà tổ chức giải đua ngựa và đây đã trở thành một hoạt động truyền thống vào mỗi dịp hè hàng năm. Tạo điểm nhấn thu hút du khách đến tham quan và tìm hiểu khám phá về vùng đất “Cao nguyên trắng”. Chính vì sự không chuyên nghiệp và sự say mê trên đường đua và sự đa sắc màu văn hóa các dân tộc đã thu hút và tạo sức hấp lớn đối với du khách trong và ngoài nước.

Giải đua ngựa năm 2014 đã thu hút số lượng vận động viên cũng như các đoàn tham gia thi đấu nhiều nhất từ trước đến nay, trong đó, đoàn có số lượng nài ngựa tham gia đông nhất là xã Na Hối với 25 nài ngựa, xã Bản phố 19 nài ngựa, xã Tà Chải 15 nài ngựa. Riêng huyện Simacai và huyện Xín Mần tỉnh Hà Giang có 10 nài ngựa tham gia thi đấu.  Sau 16 lượt đua ở vòng loại, Ban tổ chức đã lựa chọn được 32 nài ngựa vào thi đấu vòng bán kết, trong đó huyện Bắc Hà có tới 30 nài ngựa lọt vào vòng Bán kết còn lại 2 nài ngựa đến từ huyện Simacai.

* Sôi động, kịch tính tại vòng chung kết.

Sau vòng đấu loại, đúng 8h sáng 8/6, tại sân vận động trung tâm huyện Bắc Hà đã sôi động diễn ra lễ khai mạc giải đua ngựa truyền thống Bắc Hà lần thứ 8 năm 2014. Dự buổi lễ có đồng chí Doãn Văn Hưởng – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Phạm Văn Cường – Chủ tịch HĐND tỉnh – Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai; lãnh đạo các sở ban ngành của tỉnh, lãnh đạo huyện Bắc Hà cùng đông đảo du khách các địa phương trong cả nước tới xem và cổ vũ cho giải.

Giải đua ngựa huyện Bắc Hà là một giải đấu truyền thống được huyện Bắc Hà chú trọng tổ chức hằng năm nhằm tăng cường giao lưu, đoàn kết giữa nhân dân các dân tộc trong khu vực, làm phong phú các sản phẩm du lịch, góp phần thu hút du khách, nâng cao hiệu quả hợp tác phát triển du lịch giữa huyện Bắc Hà với địa phương trong cả nước.

Sau lễ khai mạc, 32 nài ngựa có thành tích thi đấu xuất sắc ở vòng loại đã diễu hành vòng quanh sân vận động để chào khán giả và biểu dương tinh thần thi đấu. Tiếp đó, các nài ngựa đã bước vào cuộc đua tranh quyết liệt với 8 vòng đấu bán kết, mỗi vòng chọn 2 vận động viên dẫn đầu để vào vòng đấu tiếp theo. Do đây là là những nài ngựa có thành tích cao ở vòng loại, nên ở mỗi vòng đua đều diễn ra đầy kịch tính và hấp dẫn, các nài ngựa liên tục rượt đuổi, bám sát nhau dưới sự cổ vũ nhiệt tình của hàng vạn khán giả. Sau 8 lượt đấu, 16 nài ngựa có thành tích cao tiếp tục bước vào vòng 1/16. Với sự góp mặt của nhiều ứng cử viên cho chức vô địch năm nay như Vàng Văn Cương, Vàng Văn Huỳnh xã Na Hối, Sùng Seo Sèng xã Tả Văn Chư, vòng 1/16 tiếp tục cống hiến cho khán giả những pha tranh tài sôi nổi, kịch tính và bất ngờ. Sau 4 lượt đấu, 4 cái tên góp mặt tại vòng chung kết đều thuộc về xã Na Hối gồm Thàng Văn Lù, Vàng Văn Quyết, Vàng Văn Thức và Vàng Văn Huỳnh. Trong đó, đáng chú ý là sự có mặt của Nài ngựa Vàng Văn Huỳnh – nài ngựa đã giành chức vô địch 3 năm liên tiếp mùa giải những năm trước. Tại vòng chung kết, sau hiệu lệnh của trọng tài, các kỵ mã bước vào cuộc đua vô cùng quyết liệt. Vàng Văn Huỳnh liên tục dẫn đầu 2 vòng đua, song ở lượt đua cuối, nài ngựa Vàng Văn Quyết đã bất ngờ vượt lên và giành chức vô địch của mùa giải năm nay với thành tích 2’03”.

Với sự sôi động, kịch tính, hấp dẫn trên đường đua, giải đua ngựa truyền thống Bắc Hà mở rộng năm nay có khoảng trên 2 vạn lượt du khách tới thăm quan và cổ vũ cho giải. Đặc biệt, với nhiều hoạt động phụ trợ phong phú, hấp dẫn và tinh thần thi đấu nhiệt tình của các nài ngựa đã tạo điểm nhấn thu hút du khách đến tham quan và tìm hiểu khám phá về vùng đất “Cao nguyên trắng”.

Sau gần 3 giờ tranh tài quyết liệt, hấp dẫn, Giải đua ngựa truyền thống Bắc Hà năm 2014 đã kết thúc, thành công về mọi mặt. Ban tổ chức đã trao giải Nhất cho Nài ngựa Vàng Văn Quyết xã (Na Hối), giải Nhì: Vàng Văn Huỳnh, giải Ba: Vàng Văn Thức; giải Khuyến khích: Thàng Văn Lù đều ở xã Na Hối. Ban tổ chức đã trao giải nhất đồng đội cho xã Na Hối, giải Nhì xã Tả Văn Chư và giải ba cho xã Bản Phố./.